Kumru’nun tarihinden söz etmek için, öncelikle Fatsa ve Ünye İlçelerinin tarihine bakmak gerekir. Yüzölçümü 344 kilometrekare ve denizden yüksekliği 450 metre olan kumru ilçe merkezinin kuruluşu çok yenidir. Ancak Fatsa’ya bağlı bölge olarak yerleşimin tarihi çok eskilere kadar gider. Tarihi kaynaklara göre Fatsa ve Ünye merkezlerine İniş ve yerleşme M.Ö.3000 yılına kadar gider. Sahilden iç bölgelere yerleşme ise bu tarihlere kadar dayandığı görülür. Sebep ise, sahilde sıtma hastalığının çok yaygın olması olarak görülür. Fatsa Pontos Krallarından Farnakes tarafından kurulmuştur. Ünye ise M.Ö. 1270 yıllarında yapılan Truva Savaşları sonucunda sömürge haline getirilmiş bir bölgedir. 2. Farnakes’ten sonra Fatsa Bölgesi’nde ayrı sülaleden gelen Polemen hükümdarlık yapmıştır. Fatsa’dan Trabzona kadar uzanan sahil şeridi ile iç kesimlerde kalan Tokat-Niksar, dolayısıyla kumru Bölgesini kaplayan bir sahada Pont Polamonyan Devleti (Polamonyak) kurulmuştur.
Kumru ve Fatsa çevresi M.Ö 584-555 yıllarında Pers İmparatorluğunun elinde kalmış, iskender’in M.Ö. 344 yılında Anadolu’ya geçmesiyle M.Ö. 331 yılında Kumru ve çevresi Perslerden alınarak Pont Devletinin hakimiyeti altına girmiştir. Pont Krallığı üç asra yakın Kumru ve Fatsa bölgesinde kalmış, merkez olarak ta Fatsa’yı değil, Fatsaya bağlı Bolaman’ı merkez
olarak kullanmıştır. Kumru-Fatsa ve bu bölge Pont Devletinden kurtuluşu M.S.395 yılında Anadolu Topraklarının Doğu Roma Devletinin hakimiyetine girmesiyle son bulmuştur.M.S. 391-395 yıllarında Orta Asya’dan büyük göçler halinde gelen Peçenek ve Kuman Türkleri Kumru ve çevresinde uzun süre kalmış, yörenin Türkleşmesinde büyük rol oynamışlardır. Bir ara Anadolu’ya Hıristiyanlık hakim olmuş, bu arada sahilin tamamı olmasa da büyük ölçüde Hıristiyanlığın tesiri altında kalmıştır. Savlı Bey’in 1075 yılında Samsun’dan Giresun’a kadar olan bölgeyi feth etmesiyle bu duruma son verilmiştir. 1104 yılında Bizans Kralı Aleksius Kumru gibi iç bölgeleri Danişmedli’lerden geri almak için büyük seferler düzenlemiş, ancak Danişmend Ahmet Gazi ve oğlu ismail Gazinin direnmelerine karşı bölgeden çekilmek zorunda kalmışlardır. Bu başarıda Kumandan iltekin Gazinin akıllı davranışları ve rolü çok büyük olmuştur. Ahmet Gazinin vefatını fırsat’bilen Bizans ordusu, tekrar Kumru ve çevresini ele geçirmiş, Selçuklu Sultanı 2. Kılıçarslan Kumru ve çevresini 1178 yılında kendi topraklarına katmıştır. Selçuklu Devletinin Kösedağ Savaşından sonra gücünü kaybetmesi üzerine yörede karışıklıklar olmuş, bu topraklarda bir çok beylikler oluşmuştur, işte bu beylikler döneminde (1327-1380) yılları arasında bölge önce Eratna Beyliği’ne, bu beylikten sonra kurulan Kadı Burhanettin devleti zamanımda bölge bu devletin idaresi altına girmiştir.Bu durum uzun sürmemiş 1389’da Hacı Emir Oğulları Beylerinden Süleyman Bey, Tacettin Bey’le yaptığı savaşı kazanarak Kumru ve çevresi Hacı Emiroğullarının eline geçmiştir. Yıldırım Beyazıt 1398 yılında Samsun (Canik) ve Ordu topraklarına girerek bu bölgeyi Osmanlı topraklarına katmıştır.
Bu tarih esas olmakla birlikte, bölgenin ve Kumru çevresinin esas itibariyle Osmanlı topraklarına geçişi 1461 yılında Fatih Sultan Mehmet zamanına rastlar.
1831 yılında Osmanlı imparatorluğu 29 eyalete ayrılmış,. Fatsa’nın kıyı şeridi ve iç kesimlerde kalan Kumru topraklan Ünye ile birlikte Canik (Samsun) livasına bağlanmıştır. VIX. Yüzyıl sonunda Trabzon vilayetinin Sancağı durumunda olan Samsun idari bakımından 6 kazaya ayrılmış, bunlardan birisi de Fatsa’dır. (1337)-1229 yılında Samsun Mutasarrıflığına kaymakamlık olan Fatsa, bu tarihte Ordu ilinin bir ilçesi haline getirilmiştir.
Osmanlı döneminde Kumruda iki yerleşim biriminin varlığı görülmektedir.
Bunlar; Meydan ve Serkeş’ tir.
Meydan :
Tekkiraz beldesinin bulunduğu yerde Meydan adlı bir kaza ortaya çıkmaktadır.İlk olarak 1590 tarihinde Satılmıştan ayrılan Meydan, 1642 de kaza olarak görülmektedir. 1856 da “Nahiye-i Meydan” olarak anılan kaza, 1860 – 1865 de Canik Sancağı’na, 1865 – 1871 de Ünye Sancağı’na bağlı bir kazadır. 1892 de ise Fatsa kazasına bağlı bir nahiyedir. Meydan, 1928 de Fatsa’nın Kumru Nahiyesine bağlı bir köydür.
Serkeş :
Fatsa’nın Güneyinde bulunan köylerde (Geyikçeli, Beyceli, Dağ güvezi, Kösebucağı, Gölköy ve bugünkü Kumru) Osmanlı döneminde Serkeş adlı bir kaza vardı. Bu kaza 1642 de Canik sancağına bağlı iken 1872 de Ünye kazasına bağlı bir nahiyedir. 1882 de ise Fatsa kazasına bağlı bir nahiye merkezi olmuştur. Bugünkü Yalnızdam merkez olmak üzere 1926 yılında belediye olmuştur. Fatsa ya bağlı bir nahiye iken de Karaçalı Köyü Merkez olmak üzere 1 Nisan 1960 tarih ve 7033 sayılı kanun ile Kumru İlçe haline getirilmiştir. Kumru.14.08.1999.Bekir Akkaya
KAYNAKLAR :
1. İp/ Nisan 1983-Ordu Turizm ve Tanıtım Müdürlüğü
2. Yurt Ansiklopedisi – Ordu Maddesi – Cilt :9
3. Prof Dr. İ.Kılıç’ın Araştırması
4. Dünü ve Bugünü İle Korgan-Selim Uzan
5. Kumru Tarihi – Sıtkı Çebi – Fatsa Güneş Gazetesi – 5 Nisan 1985 Sayı : 718 Yıl: 15
6. Fatsa Çınar Dergisi – Yıl : 1986 Sayı : 1
7. Fatsa Ticaret ve Sanayi Odası Resmi İnternet Sitesi http://www.fatsatso.tobb.org.tr-Halen Yayında
8. 1999-2000 Yıllarında Amasya-Merzifon ve Ordu-Kumru Yüzey Araştırması- 19. Araştırma Sonuçları- 2.Cilt –Kültür Bakanlığı–Ankara 2002
Kumru.14.08.1999.Bekir Akkaya/
**********Sitemizde yayınlanan yazı, fotoğraf ve dokümanlar başka bir site ya da dergi-gazetede yayınlanacaksa önceden yazılı izin gerektirir. Sitelerimizde yayınlanan diğer doküman veya belgeler , kaynak gösterilmek ve sitesinin ilgili sayfasına link verilmek koşuluyla yeniden yayınlanabilir.Bekir AKKAYA/2000
**********
adsadasd
YanıtlaSil